هدف از این پایان نامه ارزیابی و سنجش کارآیی شعب بیمه با استفاده از روش تحلیل پوششی داده ها DEA بصورت کامل و جامع و با منابع جدید می باشد
دانلود پایان نامه کارشناسی ارشد رشته مدیریت بازرگانی
ارزیابی و سنجش کارآیی شعب بیمه با استفاده از روش تحلیل پوششی داده ها
هدف از این پژوهش ارزیابی و سنجش کارآیی شعب و نمایندگی های بیمه با استفاده از روش تحلیل پوششی داده ها DEA بصورت کامل و جامع و با منابع جدید می باشد.
چکیده
شبکه فروش بیمه یکی از مهمترین بخش های شرکت های بیمه می باشد، چرا که از یک سو درآمد حاصل از عملیات بیمه گری را از طریق فروش محصولات بیمه ای و دریافت حق بیمه های مربوطه تأمین می کند و از طرف دیگر این واحد در ارتباط نزدیک با مشتریان است و چگونگی تعامل این واحد با مشتریان در میزان فروش، تکرار خرید و توصیه به دیگران و. تاثیر بسزایی دارد. در بین ارکان مختلف، شبکه های فروش، نمایندگی های بیمه به لحاظ تعداد و گستردگی جغرافیایی از اهمیت دو چندانی برخوردارند. بنابراین عملکرد آنان می تواند، تأثیر شگرفی بر بینش، نگرش و درک بیمه گزاران نسبت به شرکت بیمه داشته باشد.
لذا ارزیابی عملکرد نمایندگی های بیمه به منظور اطلاع از کیفیت و چگونگی عملکرد آنان از اهمیت بسزایی برخوردار است. در این پژوهش کارایی 60 نماینده شرکت سهامی بیمه ایران فعال در استان گیلان که کارمزد دریافتی ماهانه آنها بین20 الی70 میلیون ریال می باشد، با دو روش تحلیل پوششی داد ه ها BCC –O با لحاظ نمودن خروجی نامطلوب (ضریب خسارت) به عنوان ورودی و روش دوم با لحاظ نمودن خروجی نامطلوب به عنوان خروجی با استفاده از مدل مهرگان مورد بررسی قرارگرفت.
اطلاعات مربوط به هزینه عملیاتی و پرسنلی نمایندگان از دفاتر نمایندگی گرفته شد و مقادیر مربوط به حق بیمه و محاسبه ضریب خسارت از اطلاعات پایگاه داد ه های حسابداری شرکت سهامی بیمه ایران استان گیلان اخذ گردید. با توجه به نتایج بدست آمده با هر دو روش 14 نماینده کارا و 46 نماینده ناکارا شدند. تفاوت دو روش در مقدار کارایی های نمایندگان می باشد که بیانگر این است در روش دوم با در نظر گرفتن خروجی نامطلوب نتایج حاصله دقیق تر می باشد. ضمنا سایر نمایندگان می توانند با الگو قراردادن نمایندگان کارا به عنوان مرجع (الگو) و رساندن ورودی و خروجی های شان به واحدهای مجازی پیشنهادی یا همان نقاط تصویر به سطح مطلوبی از کارایی برسند. نمایندگان بیمه باید با شناخت کامل از صنعت و بازار بیمه حق بیمه دریافتی از بیمه گزاران را افزایش دهند، تا به سطح قابل قبولی از کارایی برسند.
کلمات کلیدی: تحلیل پوششی داده ها، کارایی، شبکه فروش، صنعت بیمه، خروجی نامطلوب
مقدمه
یکی از ارزشمندترین دستاوردهای بشر برای رویارویی با حوادث و تأمین برخی از نیازهای اقتصادی، اجتماعی و روانی، پدیده بیمه است. بیمه وسیله ای است که علاوه بر جبران خسارات اقتصادی ناشی از حوادث، تأمین آینده و ارتقای سطح زندگی افراد و ایجاد بستری مناسب و مطمئن برای رشد و توسعه اقتصادی، موجب آرامش خاطر اعضای جامعه شده و این آرامش نیز به نوبه خود موجب پویایی حیات اجتماعی، رشد و شکوفایی استعدادها و افزایش کارایی و بهره وری می شود(راستگو، حبیب،1390).در قرن حاضر فعالیت های اقتصادی به گونه ای شکل گرفته اند که تداوم آنها بدون پشتوانه بیمه ای سخت تحت تاثیر قرار می گیرد. به همین علت صنعت بیمه سالانه حجم ارزشی زیادی را به خود اختصاص می دهد که در مقایسه با حجم سایر فعالیت های اقتصادی حجم بسیار قابل توجهی است(حجاریان، مسعود،1387).بیمه در جوامع مختلف در قالب موسسات و خدمات متنوع وجود دارد، هر چند که در کشورهای در حال توسعه به صورت یک پدیده زیر بنایی و با ابعاد مورد انتظار شکل نگرفته است. توسعه صنعت بیمه در کشورهای پیشرفته، عمق و ابعاد حیاتی این صنعت را آشکار ساخته و دست یابی به بسیاری از اهداف اقتصادی را امکان پذیرساخته است.
شرکت های بیمه سعی دارند که با استفاده بهینه از امکانات موجود، خدماتی را ارائه دهند که به لحاظ کمیت و کیفیت در سطح بالایی باشد و چون این شرکت ها ارائه کننده خدمات عمومی بوده و موتور محرکه جامعه تلقی می شوند، اگر بررسی نشوند از لحاظ اقتصادی و اجتماعی، جامعه را با چالش مواجه خواهند نمود. ارزیابی شرکت های بیمه بدین منظور صورت می گیرد که از چگونگی عملکرد آنها مطلع شویم و بتوانیم آنها را مورد مقایسه قرار دهیم و از این طریق در جهت بهبود مستمر عملکرد آنها حرکت کنیم. این ارزیابی به موسسات بیمه در افزایش آگاهی از میزان مطلوبیت و مرغوبیت فعالیت هایشان کمک می کند و به آنها فرصت می دهد که مشکلات را شناسایی کرده و عمل صحیح را قبل از اینکه مشکلات بزرگ شوند، انجام دهند.(Kueng, 2000) یکی از تکنیک هایی که برای اندازه گیری کارایی واحدهای تصمیم گیری با چندین ورودی و چندین خروجی استفاده می شود، تحلیل پوششی داده ها است. در
1-2- بیان مسئله
صنعت بیمه را می توان یکی از صنایع با ارزش هر جامعه برشمرد که خود به نوعی باعث توسعه آن جامعه خواهد شد، امروزه در تمامی جوامع توسعه گرا، بیمه را عامل مهمی در توسعه کشورها می دانند، زیرا معتقدند بیمه در رشد بخش های مختلف اقتصادی نقش برجسته ای ایفا می کند و با پوشش خسارات ناشی از انجام فعالیتهای اقتصادی و توسعه ای جامعه، انگیزه سرمایه گذاری را نیز افزایش می دهد (جواهردشتی و همکاران، 1383). صنعت بیمه به عنوان یک بخش خدماتی به منظور تولید سود، خدماتی را به مشتریان ارائه می کند. پژوهش هایی که در زمینه عملکرد صنعت بیمه صورت گرفته، نشان می دهد که سود این صنعت تنها با ارائه خدمات بیمه ای بدست نمی آید، بلکه شرکت های بیمه برای بدست آوردن سود، حق بیمه های دریافت شده از طریق آژانس ها، واسطه ها و مشاوران حقوقی را سرمایه گذاری می کنند. بنابراین تمام فرآیند تولید این شرکت ها را می توان به دو زیر فرآیند دریافت حق بیمه و تولید سود تقسیم نمود(Hwang, 2008 Kao &). بنابراین لازمه توسعه روز افزون صنعت بیمه در کشور، گسترش فروش محصولات بیمه ای شرکت های بیمه می باشد. علاوه بر مورد فوق، از آنجایی که یکی از اهداف شرکت های بیمه کسب سود است، لذا تأکید بر شبکه فروش شرکت های بیمه از اهمیت بسزایی برخوردار است.
از مهم ترین قسمت های فروش هر شرکت بیمه نمایندگی های آن شرکت می باشند، شرکت های بیمه بخش بزرگی از محصولات خود را از طریق نمایندگی های خود به مشتریان می فروشند. در موسسات مالی مانند بیمه و بانک که به نحوی، جریان فعالیت هایشان بر اساس آورده نقدی و یا سرمایه گذاری مشتریان است، رضایت مشتریان در کسب مزیت رقابتی و افزایش سودآوری آنها اهمیت بسزایی دارد. از آنجایی که نمایندگی های شرکت های بیمه در تماس مستقیم با بیمه گزاران بوده و نحوه برخورد آنها تأثیر مستقیم بر سطح رضایت مندی و دیدگاه مشتریان از شرکت دارد، لذا تعیین سیستمی برای ارزیابی عملکرد نمایندگی های شرکت های بیمه از اهمیت ویژه ای برخوردار است.در دهه اخیر، با روی کار آمدن عصر اطلاعات و عدم کامیابی شرکت های تابع عصر صنعتی، نیاز به سیستم سنجش عملکردی کامل تر از آنچه که موجود بود، بوجود آمد سیستم های سنجش عملکرد سنتی و مبتنی بر حسابداری تا آن زمان نتوانسته بودند عملکرد واقعی سازمان ها را نشان دهند، زیرا آنها فقط بر بعد مالی سازمان تأکید می کردند که این بعد در دنیای کنونی هرگز مزیت رقابتی پایداری برای سازمان ایجاد نمی کرد. از این رو یکی از دغدغه های اساسی سازمان های امروزی دستیابی به یک شیوه ارزیابی عملکرد جامع، قابل اعتماد و انعطاف پذیر است، تا به کمک آن، اطلاعات دقیق و کافی را از جایگاه امروز خویش به دست آورند و با نگاه به آینده از خطاهای گذشته درس بگیرند. با وجود اهمیت فراوان ارزیابی عملکرد، بیشتر سنجش ها بر اساس نگرش های سنتی است. این نگرش سنتی تنها مباحث مالی را در بر گرفته و پیامدهای عملکردهای گذشته را مورد ارزیابی قرار می دهند، در حالی که در دیدگاه های نوین ارزیابی عملکرد بر رشد توسعه و بهبود ظرفیت ارزیابی شونده تمرکز دارند(میرزایی، 1390).
بنابراین این سوال همواره درباره عملکرد بیمه ها مطرح است که شبکه فروش شرکت های بیمه به چه میزان و درجه ای از کارایی عمل می کنند؟ محاسبه کارایی سیستم های تولید یکی از وظایف مهم مدیران برای کنترل و برنامه ریزی است. یکی از روش هایی که به طور وسیعی برای اندازه گیری کارایی نسبی یک مجموعه از سیستم های تولیدی یا واحد های تصمیم گیری با چندین ورودی و چندین خروجی استفاده می شود، تحلیل پوششی داده ها (DEA) است(Kao, 2009). این روش نیازمند تخمین تابع تولید نبوده و با ترکیب تمامی واحدهای تحت بررسی، یک واحد مجازی با بالاترین کارایی را ساخته و واحدهای ناکارا را با آن می سنجد (مهرگان،1391،ص31). اولین بار فارل در سال 1957 توانست با ارائه روش مرزی، کارایی را برای یک واحد تولیدی اندازه گیری کند. واحدی را که فارل برای اندازه گیری مدنظر قرارداده بود شامل یک ورودی و یک خروجی بود(Farrell, 1957). بعدها در سال 1978 دیدگاه فارل توسط چارنز، کوپر و رودز توسعه داده شده و مدل CCR را ارائه نمودند که توانایی اندازه گیری کارایی با چند ورودی و چند خروجی را داشت و ازجمله مدل های بازده ثابت نسبت به مقیاس بود (Charnes et al , 1981).
در سال 1984، بنکر، چارنز و کوپر با تغییر در مدل CCR مدل جدیدی را عرضه نمودند که به مدل BCC شهرت یافته و ازجمله مدل های بازده متغیر نسبت به مقیاس بود (مهرگان،1391، ص79).هدف از محاسبه کارایی این است که نقاط ضعف شناسایی شوند تا تلاش هایی در جهت رفع نقایص برای بهبود عملکرد صورت گیرد. اما نگرانی عمده در مورد واحدهای تصمیم گیری ناکارا این است که چه عواملی باعث ناکارایی شده اند؟ اگرچه واضح است که کاهش ورودی ها و افزایش خروجی ها، عملکرد آنها را بهبود خواهد بخشید ولی برای پاسخ به این سوال، برای سیستم های تولیدی که شامل فرآیندهای داخلی هستند باید علاوه برکارایی کل سیستم، کارایی زیرفرآیندها هم محاسبه شوند تا به طور دقیق تر منابع ناکارایی شناسایی شوند(Hwang, 2008 & Kao).
فهرست مطالب
چکیده .1
فصل اول: کلیات تحقیق
1-1- مقدمه .3
1-2- بیان مسئله 4
1-3- اهمیت و ضرورت تحقیق5
1-4- اهداف تحقیق8
1-5- مدل تحقیق 9
1-6- تعریف متغیرهای پیشنهادی تحقیق 10
1-7- سوالات تحقیق 12
1-8- روش تحقیق.12
1-8-1- روش گردآوری اطلاعات .12
1-8-2- روش تجزیه و تحلیل اطلاعات 12
1-9- قلمرو تحقیق 13
1-10- تعریف واژه ها و اصطلاحات تخصصی.13
فصل دوم: ادبیات و پیشینه تحقیق
2-1- مقدمه 18
2-2- ارزیابی عملکرد . 19
2-3- تحلیل پوششی داده ها 21
2-4- مدل های اصلی تحلیل پوششی داده ها 22
2-4-1- مدلCCR . 23
2-4-1-1- مدل مضربی CCR ورودی محور .25
2-4-1-2- مدل مضربی CCR خروجی محور.26
2-4-2- مدل BCC 27
2-4-2-1- مدل مضربی BCC ورودی محور 27
2-4-2-2- مدل مضربی BCC خروجی محور.28
2-5- مروری بر تحقیقات انجام شده با استفاده DEA .29
2-5-1- تحقیقات خارجی .29
2-5-2- تحقیقات داخلی 30
2-6- مروری بر تحقیقات انجام شده درصنعت بیمه با استفاده DEA32
2-6-1- تحقیقات خارجی . 32
2-6-2- تحقیقات داخلی 35
2-7- ورودی ها و خروجی های نامطلوب در DEA . 39
2-7-1- مدل خروجی نامطلوب 40
2-8- مروری بر تحقیقات انجام شده با خروجی نامطلوب. 41
2-9- مدل تحقیق . 43
فصل سوم: روش اجرای تحقیق
3-1- مقدمه . 45
3-2- روش تحقیق 46
3-3- جامعه آماری . 46
3-4- روش گردآوری اطلاعات 47
3-5- روش تجزیه و تحلیل اطلاعات . 47
3-6- رتبه بندی واحدهای کارا 48
3-6-1- روش اندرسون- پترسون 48
3-6-2- روش کارایی متقاطع . 48
3-7- ورودی و خروجی های تحقیق .49
3-7-1- ورودی ها .49
3-7-2- خروجی ها .49
3-7-3- ورودی و خروجی نمایندگی بیمه . 50
3-8- نمونه ای از حل مدل تحلیل پوششی داده ها 53
3-8-1- روش اول مدل BCC خروجی محور .53
3-8-2- روش دوم خروجی نامطلوب مهرگان .54
فصل چهارم : تجزیه و تحلیل داده ها
4-1- مقدمه 57
4-2- ارزیابی و تجزیه و تحلیل نتایج حاصل از مدل .58
4-2-1- در نظر گرفتن خروجی نامطلوب به عنوان یک عامل ورودی 58
4-2-2- در نظر گرفتن خروجی نامطلوب با تغییر متغیر به عنوان یک عامل خروجی
.65
4-3- رتبه بندی واحدهای تصمیم گیری .71
فصل پنجم : بحث و نتیجه گیری و پیشنهادات
5-1- مقدمه .75
5-2- سنجش کارایی نمایندگان با روش های فعلی 75
5-3- پاسخ به پرسش های تحقیق 77
5-4- بحث و نتیجه گیری . 84
5-5- پیشنهادات برخاسته از تحقیق .85
5-5-1- پیشنهاد برای نمایندگان بیمه . 85
5-5-2- پیشنهاد ها برای شرکت های بیمه . 86
5-5-3- پیشنهاد ها برای بیمه مرکزی . 87
5-6- پیشنهاد برای تحقیقات آینده . 87
5-7- محدودیت ها. 87
منابع و مأخذ
الف – منابع فارسی . 89
ب - منابع خارجی . 92
پیوست ها
پیوست الف – شناخت بیمه و تاریخچه آن 94
فهرست جداول
جدول(2-1)خلاصه ای بر فعالیتهای DEA.38
جدول(3-1) جدول(3-1) ورودی ها( )و خروجی های( )،نماینده بیمه50
جدول(4-1) نتایج ارزیابی نمایندگی های بیمه و واحدهای مرجع با دیدگاه اول 59
جدول (4-2) نمایندگان کارا در دیدگاه اول . 62
جدول (4-3) نقاط تصویر واحدها به منظور کارا شدن در دوره بعدی فعالیت در دیدگاه اول 62
جدول (4-4) نقاط تصویر (واحد مجازی )برای نمایندگی 7343 65
جدول(4-5) تبدیل خروجی نامطلوب به خروجی مطلوب بر اساس مدل مهرگان 66
جدول(4-6) : نتایج ارزیابی نمایندگی های بیمه و واحدهای مرجع با دیدگاه دوم 66
جدول (4-7) نمایندگان کارا در دیدگاه دوم 68
جدول(4-8 ) : نقاط تصویر نمایند گی ها در دیدگاه دوم 69
جدول (4-9) : رتبه بندی واحدها بر اساس دو دیدگاه 72
جدول (5-1) رتبه بندی نمایندگی های بیمه بر اساس روش فعلی 76
جدول (5-2) تعداد و درصد نمایندگان کارا و ناکارا .78
جدول (5-3) مقایسه تعداد واحدهای کارا و ناکارا و مقایسه میانگین کارایی 78
جدول (5-4) مقایسه نتایج حاصل از سنجش کارایی دیدگاه اول و دوم.79
فهرست اشکال
شکل(1-1) مدل کلاسیک واحد تصمیم گیرنده 8
شکل (1-2) ورودی و خروجی دفاتر نمایندگی 11
شکل(2-1) مدل کلی تحلیل پوششی داده ها22
